KYOTO, 30 OKTOBER 2019, 20.15 UUR

Hoe meer aandacht je besteedt aan de dingen waarmee je wordt geconfronteerd, hoe meer het ook werkelijk voor je gaat leven. Deze afgelopen tijd heb ik zoveel gedacht, gedaan en gezien dat alles te maken heeft met technologie en efficiency; met geschiedenis en godsdienst; met cultuur en maatschappij. Daar kunnen geen jarenlange schoollessen tegenop: in de praktische confrontatie blijken zulke onderwerpen ècht tot leven te komen. Blijkbaar ben ik in mijn hoofd voortdurend ook druk met de gestructureerde doeltreffendheid die alles hier siert, zodat ingewikkelde dingen overzichtelijk worden; vannacht droomde ik de totale oplossing voor de complexe planning die ik wekelijks met een collega moet maken. Alles opgelost! Ik Google en Wikipedia me suf, om overal achtergronden; cijfers en uitleg van te krijgen, want nu ik hier bronnen van kennis heb aangeboord, is de bodem niet diep genoeg.

In dit hotel bevinden zich uitermate luxe faciliteiten om ons verblijf te veraangenamen. Maar de sauna en het zwembad kosten teveel tijd, en de fitness-afdeling is overbodig met onze gemiddelde bewegingsgraad. Al vroeg zijn we de straat op gegaan om hier het onderste uit de kan te halen: Kyoto heeft duizend tempels in alle vormen en gradaties, en thuis hebben we de routes al uitgestippeld om de hoogtepunten te bezoeken. We trokken via Higashiyama-wijk naar de Kiyomizu-dera-tempel te komen. De naam betekent “zuiver water” en al meer dan duizend jaar staat deze tempel te schitteren boven alles uit. In de rood-oranje kleur torenen drie dak-plateaus met gekrulde gevels, boven alles uit. Via een steile trap -zonder rolstoel, of als je mijn moeder of schoonmoeder bent, kom je niet boven- staan we ineens te kijken naar vrouwen in kimono’s die met hun strakke gewaden, en op hun sokken met slippers, blijkbaar toch die hoogte konden betreden. Ik legde beelden vast, die mijn Hollandse hersenen nauwelijks konden bevatten: als ik de foto’s niet heb, kan ik me later vast niet voorstellen dat ik het ècht heb meegemaakt. Via nauwe straatjes vol toeristenvermaak vervolgden we onze route. Langs traditionele souvenirs en etenswaren; kommetjes, kopjes en koude komkommer; wierook en thee en vingerhoedjes; sakura-parasolletjes, rijstkoekjes en zakdoekjes; kaneel met banaan in een jasje van zoetig deeg, en er loopt een hond in een halloween-jurk.

Al van afstand trekt dan de Ryozen Kannon Tempel aandacht: van 24 meter hoogte kijkt een groot vrouwelijk beeld over de omgeving uit: het is een oorlogsmonument ter herdenking van de slachtoffers van de Pacifische oorlog. Daarnaast de Kodai-ji tempel, waar typische boeddhistische en shintoïstische symbolen zelfs Europeanen lokken tot rituelen die men op eigen landgebied zou weigeren. Dat blijft voor mij een groot vraagteken: hoe bestaat het toch dat veel Europeanen massaal hun christelijke achtergrond loochenen; verwerpen; niet erkennen, terwijl ze er zo klakkeloos toe overgaan om onbegrijpelijke -en onverklaarbare uitheemse- religieuze symboliek dan ineens zo hoog te achten? Ineens gaan mensen ertoe over om de Temmangu-os aan te raken op plekken waar men in het eigen lijf pijn voelt; of knielen voor Hotei, die als monnik welvaart en voorspoed biedt; of wierook branden en aan Mani-wheels draaien. Die laatsten zouden je wensen doen uitkomen en liefde brengen als je daaraan draait terwijl je driemaal rond het tempeltje loopt. Ik heb veel wensen, ook op dat gebied, maar zo gek krijg je mij niet!

Via het Maruyama-park -waar ik ineens word aangeklampt door een tiental Japanse dames die met míj op een hele fotosessie willen -“You look só beautiful!”- komen we bij het Yasaka-jinja-heiligdom, waar bouwvakkers op sokken lopen voor wat herstelwerkzaamheden aan de houten trappen die naar de tempel leiden: op hun heilige trappen zijn schoenen verboden. Een serene rust heerst er, en veel gelovigen rinkelen de bellen; handklappen en buigen er in eerbied. We lopen naar de Chion-tempel, die van een sektarische afsplitsing is, en waar de klok in oudjaarsnacht 108 maal wordt geluid: elke slag voor een zonde van de mens. Mijns inziens doet een mens méér zonden, dan in getallen valt samen te vatten, maar oké; het symbool is goed bedoeld. De Shozen-tempel van de Tendai-sekte komen we tegen, waar 700 jaar oude kamfer-bomen groeien, en weer de binnentuinen; kabbelende watertjes; mos, varens en vogels de complexen sieren. Het Heijan-jingu-heiligdom wordt opgesierd door een grote schoolklas die op de foto moet: ze kijken verveeld en steken de gek met elkaar, wachtend tot de fotograaf vindt dat ze in de juiste positie staan, niet beseffend hoe mooi ze zijn met hun kimono’s en etsy’s. Na De Nanzen-Ji tempel uit 1291, waar dennenbomen groeien op een mosbodem, volgens we het Filosofenpad, dat z’n naam dankt aan de filosoof Kitaro Nishida die er rond 1890 dagelijks mijmerde langs het kabbelende water en de prachtige begroeiing. In de Ginkakuji-tempel loop ik verwonderd te kijken naar de totaal bemoste bodem waarin frivool de bamboe en de Japanse esdoorn groeit, die al neigt naar de warmrode herfstteint…..

Wat een rustieke religieuze omgeving! Je moet wel cultuurbarbaar zijn om hier niet te genieten. Het valt ook nooit over te brengen aan mensen die niets met religie hebben, wat je in Kyoto meemaakt, ook al geloof ik niet in de hier gepraktiseerde godsdiensten. Het is alsof ik kleuren zou moeten uitleggen aan een kleurenblinde; muziek verklaren aan een dove; de passie voor archeologie aangeven aan iemand die niets met geschiedenis heeft. Voor deze sfeer moet je aangelegd zijn. Of anders stap je uit verveling in een Mario-kart belevenis.

Ik ben hier nog lang niet uitgeleerd.

Marjoleine