TOKYO, SHINJUKU, 25 OKTOBER 2019, 19.00 UUR

Waar alle vanzelfsprekendheden en logica van thuis komt te vervallen, in deze toch zo ontwikkelde welvarende wereld, ga je je eigen gewoonten en kennis tegen het licht houden. Niets hoef ik toe te lichten over de taal en tekens die men hier bezigt: behalve dat ik soms wel wat verbanden en opbouw van dat schrift herken. Gelukkig hanteert met hier wel de normale tijdsaanduiding, en is ook de weersverwachting in graden Celsius te lezen, maar zowel die basisprincipes, als de communicatieve en maatschappelijke wijze van doen, lijken wel te zijn gevormd vanuit een andere zienswijze.

Bescheidenheid en beleefdheid sieren hier de manier van handelen. Het blijft een intrigerend geheel, om te aanschouwen hoe onderlinge conversaties verlopen, of hoe er op ons wordt gereageerd. Wij behoren niet tot de gele mensen; en daarom pikken wij en zij er elke Amerikaan; Rus en Europeaan  zo uit. Wel worden Japanners die we tegenkomen in de regel doodnerveus zodra wij Engels beginnen te praten. Liever nog communiceren ze met handen en voeten, dan hun beperkte woordenschat in te zetten om ons wegwijs te maken. Knikjes en glimlachjes; buigingen en verlegen blikken worden niet alleen onderling, maar vooral ook naar ons geuit. Ik ga me steeds lomper, onbeleefder en inhaliger voelen. De inhaligheid en overvloed van onze mentaliteit die Europeanen zichzelf steeds meer eigen maken, vervalt hier. Nergens wordt geprofiteerd van omstandigheden en aanbod, slechts dat wat je nódig hebt, verbruik je. En dat constateer ik op basis van wat ik zie: van het ontbijtbuffet blijft niets ongebruikt op je tafel achter; vuilnis draag je bij je want openbare vuilnisbakken bestaan hier amper; en munten die je hebt, werp je in de vierkante Saisenbako bij de Shinto-tempel.

Voordat je überhaupt één van de goden van het Shintoïsme hebt wakker geschud met bel-gerinkel en handengeklap, behoor je wat munten te werpen om hun sympathie op te wekken. Blijkbaar moeten ze in hun slaap eerst door geldzucht alert worden. Je mag dan even aan ze vragen of ze jouw wensen kunnen vervullen, en zodra je wegloopt, slapen ze alweer. Gelukkig heb je dan eerst al 100 yen betaald om een wens te doen: je schudt een stokje uit een zeshoekige doos, en de tekens op dat stokje corresponderen met één van de honderden laatjes waarin zich briefjes met voorspellingen bevinden. Natuurlijk geldt dan voor jou persoonlijk die voorspelling, die uiteraard jouw leven gaat bepalen. Voor alle zekerheid mag je ook nog wierook branden, en water drinken uit de bek van waterspugende metalen draakjes. De kimono-dragende dames hadden het er best druk mee. Vooral de combinatie van hun kleuren, en de sierlijkheid van hun voorkomen, maakten indruk op mij. Zulke dames had ik eerder alleen op foto’s gezien.

Foto’s heb ik amper kunnen maken vandaag. Plenzen; hozen; stòrtregenen: de héle dag! In Nederland menen wij dat het regenen kan: ik heb in geen jaren zúlke hoeveelheden water zien vallen. Men is er hier op voorbereid; met paraplu’s en regenlaarzen snelt men zich net zo fervent over straat. Rennend van tram naar werk; van warenhuis naar tempel; van fastfoodtent naar hotel: er zit voortdurend haast in deze mensen. Van het weer trekt men zich ogenschijnlijk weinig aan. Zelfs in de warenhuizen spreekt het ongeduld uit alle handelingen. Als toerist beland ik per ongeluk weer op de voedselafdeling van een enorm warenhuis. Als ik de sushi wil betalen, kan de cassier niet snel genoeg het wisselgeld bieden en het plastic tasje aangeven, terwijl er toch geen enkele andere klant in de nabije omgeving is te bekennen. Ook ná die verorberde sushi moesten we helaas de hoosbuien weer doorstaan. Inmiddels waren onze rugzakken zelfs doordrenkt. Daarin zaten al onze kaarten en routebeschrijvingen: uit nood ben ik de rest van de dag in een onbetaalbare noodponcho -slechts €1 bij Action- gaan lopen, om in elk geval te zorgen dat telefoons; kaarten en geld niet verder konden worden beschadigd. Nat tot op de onderbroek, zijn we geregend.

Er was een moment, in Koshikawa-Koraquen-park, dat ik me realiseerde dat we onbezonnen acties aan het uitvoeren waren. Dat we -tégen beter weten in- maar even moesten kappen met onze onvolprezen perfectionistische planning en voorbereiding. Het water gùtste over de paden en trapjes. In waterval-beweging bleef de regen in stroomversnelling over de heuvels en trapjes stromen, die wij moesten beklimmen om alle bezienswaardigheden te bezoeken. De dame aan het loket bij de ingang kon haar hartelijke lach al niet verdoezelen toen wij bloedserieus toegangskaartjes kwamen kopen. Wat zal zij thuis aan tafel met haar gezinsleden hebben geproest van spot, toen ze aangaf dat er twee doorweekte Europeanen kwamen afrekenen om de Engetsukyo-brug en Tsutenkyo-brug te zien: die zouden ze thuis toch heus ook al op foto’s hebben bekeken? Maar nee: die domme Hollanders togen zich voort over bruggetjes die al bijna onder water stonden, en via zandpaden die hun schoenen lieten vollopen. En tóch was het prachtig.

Mooi was het toen wel geweest: wat te doen als je eigenlijk best weet dat je ophouden moet met je planning, en nadenken moet over de thuisreis. Zo snel mogelijk dat warme hotel weer in zien te komen! Kaartlezen levert hier echter steeds problemen op: de kaart wisselt voortdurend van positie. Sta je op de ene VVV-achtige-paal nog aan de linkerkant van de weg, dan wordt op de volgende locatie -slechts 500 meter verderop- de Noord/Zuid-visie volledig verdraaid. Die domme Japanners doen ook maar wat hun op dat moment schikt! Of wacht: hier zit méér logica achter! Na enig denkwerk van deze topografisch niet al te sterke mevrouw, wordt de simpelheid tentoon gelegd van die positiewijziging: de kaart dien je te lezen vanuit je eigen kijkrichting. Dús ineens blijkt hoe logisch dat systeem werkt. Je ziet precíés de ligging van de locatie, vanúít je positie. Klinkklaar. Kraakhelder. Geregeld. Sneller dan de voorgaande uren begeven wij ons in de juiste richting. Snel betalen we bij een ticketautomaat in een weg-hap-restaurant onze supermaaltijd -met stokjes- van basiskeuze mèt miso-soep met tofu en wakame- en snellen we naar ons hotel voor een hete douche, waar we onze natgeworden kleding en spullen kunnen drogen.

Zo ben ik na een bijzondere dag op bed beland, na onderweg slechts water te hebben gedronken. Na het ontbijt met koffie, alleen maar sjouwen en beschouwen. Nu ik op de hotelkamer ben beland, ga ik een smakelijk drankje nemen. Dit keer geen bier of wijn maar één of andere extra strong limoenfrisdrank. Mèt alcohol; dat dan weer wèl. En dàt is op vakantie juist heel vanzelfsprekend.

Marjoleine