NAGASAKI, 6 NOVEMBER 2019, 20.30 UUR

Er zal zich heel wat discussie en ongenoegen hebben afgespeeld in die vliegtuigcabine, boven dit eiland, toen er op 9 augustus 1945 veel teveel lastigheden optraden om het afgesproken plan te voltooien. De rookontwikkeling, die zich had gevormd door de plaatselijke bombardementen boven de stad Kokura, in combinatie met teveel bewolking, waren er de oorzaak van dat de piloot ging afwijken van zijn route. Oorspronkelijk was het plan om de tweede atoombom voor Japan te dumpen op die haven- en handelsstad, zo’n 200 kilometer noordelijker. Dàt moest de genadeklap worden, drie dagen na de atoombom op Hiroshima. Nóg een bom zou de overgave van de Japanners afdwingen.

Door een opeenstapeling van factoren ontstond er tijdsdruk, en was er weinig alternatieve oplossing om te handelen. De piloot Charles Sweeney besloot -na radiostilte met andere vliegtuigen, en na drie aanvalsvluchten op Kokura, zonder dat bommenrichter Kermit Beahan durfde richten- naar het zuiden te vliegen. Vliegend boven Nagasaki werd besloten om het stadion te vernietigen: dit zou toch zeker dicht bij het station liggen. Nou zit er tussen die twee woorden maar één letter verschil, maar topografisch lag er wel ruim drie kilometer tussen.  Door de haast en verwarring kwam de bom niet helemaal tot zijn recht: de plutoniumbom kwam terecht in de vallei van de Urakami-rivier. Het maakte een wereld van verschil,  want zoveel doden en schade als beoogd waren, kwamen er niet. Ondanks de desastreuze gevolgen van het machtsmiddel van de Amerikaanse overheid.

Na de bom werden de inheemse overlevenden gediscrimineerd. Degenen die hadden moeten sterven, kwamen niet aan banen, leden honger, of werden genegeerd: zij waren -in de ogen van de rest van de Japanse samenleving- vervuild en besmet door het uranium dat in de bom zat. In deze gedisciplineerde mentaliteit en visie, houdt men er bijzondere denkbeelden op na. Een maatschappij die hecht aan reinheid en regels; aan omgangsnormen en ontzag, is blijkbaar niet capabel om ook nog de gevolgen van een verlies te incasseren. Gelukkig is door diezelfde discipline juist ook veel bewaard gebleven en gekoesterd. Alle overblijfselen zijn daarvan gelukkig intact gebleven. In de Hollandse wijk wandelen we binnen in een wereld van geschiedenis en verhalen. In de jaren 1571 tot 1854 komen Portugezen, Nederlanders en Chinezen binnenvaren in de haven van deze stad. Op buitenlanders werd liefst bezuinigd: uit angst voor het christendom, en vanwege de opdringerigheid van de Portugezen, werden uiteindelijk alleen de Nederlanders nog gedoogd in deze economie. Een economie die juist in deze tijden weer draait op intercontinentaal gedrag en eindeloos internetgebruik….

De oude wijken waar we doorheen struinen  -waar de Engelsen zich in de 19e eeuw settelen, en waar rijkdom heerste dankzij de thee-industrie- zijn exclusief en authentiek. Hier was rijkdom en waarde; aanzien en hoogmoed. Tuinen met bloemen, en gevels van Europese stijl; originele kussens en banken; veranda’s en louvre-deuren zoals we op ons continent kennen, sieren het geheel. De katholieke kerk vraagt aandacht van de weinige christenen die in Japan te vinden zijn, maar ook van veel schoolklassen vol leerlingen die er blijkbaar hun verplichte excursie hebben. Zelfs zien we pubers een toegangskaartje aanschaffen, en er net zo mooi weer weglopen zonder binnen te gaan. Ze hebben blijkbaar aan hun plicht voldaan, en geen juf kijkt mee: blindelings vertrouwend op, en uitgaand van, de eindeloze discipline die iedere burger in dit land zou moeten sieren…..

De enige bekende die in mijn aanwezigheid is, vergeet mij te feliciteren. Pas doordat hij op het gedateerde treinkaartje een erg bekende datum ziet staan, realiseert hij zich dat ik vandaag een jaar ouder ben geworden. Jarig in Japan. Het is een volle drukke intensieve tijd, en ik voel me een beetje vreemd om zo ver van huis alleen maar digitaal benaderd te kunnen worden. Tussen mijn vorige leeftijd, en nu, zit maar één dag verschil. Het klinkt echter als een complete afstand. Hopelijk maak ík de wereld van verschil in het komende jaar, voor mensen die in mijn leven rondlopen. Laat dat mijn richtpunt zijn.

Marjoleine